Τι είναι το πυελικό έδαφος;
Το πυελικό έδαφος είναι μία ομάδα μυών που εκτείνονται στο έδαφος της λεκάνης.
 
Τι είναι η δυσλειτουργία του πυελικού εδάφους;
Οι αδύναμοι, καταπονημένοι ή υπερβολικά σφιγμένοι μύες του πυελικού εδάφους προκαλούν δυσλειτουργία του πυελικού εδάφους, που περιλαμβάνει πυελικό πόνο, ακράτεια ούρων / κοπράνων, πόνο στο σεξ, σεξουαλική δυσλειτουργία και πρόπτωση πυελικών οργάνων.
 
Επανεκπαίδευση των μυών του πυελικού εδάφους
Το πρόγραμμα επανεκπαίδευσης των μυών του πυελικού εδάφους (Pelvic Floor Muscle Training - PFMT) είναι το πρόγραμμα επαναλαμβανόμενων ασκήσεων των μυών του πυελικού εδάφους (Pelvic Floor Muscles - PFM) υπό ιατρική καθοδήγηση.

Οι στόχοι είναι η αύξηση της μυϊκής μάζας, της δύναμης, της αντοχής και η βελτίωση του ελέγχου των μυών του πυελικού εδάφους. Για να επιτευχθεί αυτό, οι μύες του πυελικού εδάφους υποβάλλονται σε επαναλαμβανόμενες ασκήσεις υψηλής έντασης, που υπερβαίνουν τις καθημερινές απαιτήσεις.
 
Πώς βοηθούν οι ασκήσεις του πυελικού εδάφους;
Η σύσπαση των μυών του πυελικού εδάφους κατά τη διάρκεια των ασκήσεων έχει ως αποτέλεσμα την ανύψωση της ουρήθρας, του κόλπου και του ορθού, με αποτέλεσμα τη σταθεροποίηση του πυελικού εδάφους και την αντίσταση στην κίνηση προς τα κάτω. Οι ασκήσεις του πυελικού εδάφους βελτιώνουν τη δύναμη, την αντοχή και το νευρομυϊκό έλεγχο των μυών του πυελικού εδάφους και αντιμετωπίζουν τα συμπτώματα, που σχετίζονται με τη δυσλειτουργία του πυελικού εδάφους.
 
Ενδείξεις για ασκήσεις πυελικού εδάφους

1. Ακράτεια ούρων / επιτακτικότητα (αιφνίδια, ισχυρή επιθυμία για ούρηση που είναι δύσκολο να ανασταλεί).

2. Πόνος στην περιοχή της πυέλου, στα γεννητικά όργανα, στο περίνεο ή στο ορθό.

3. Σεξουαλική δυσλειτουργία, συμπεριλαμβανομένης της στυτικής δυσλειτουργίας, του πόνου ή του μουδιάσματος στα γεννητικά όργανα κατά τη διάρκεια ή μετά το σεξ.

4. Πρόπτωση πυελικών οργάνων.

5. Χρόνια οσφυαλγία που δεν εξηγείται από άλλα αίτια.

 
Βιοανάδραση (biofeedback) πυελικου εδάφους
Η βιοανάδραση είναι μια παρέμβαση με τη χρήση ειδικής συσκευής, που επιτρέπει στους ασθενείς να παρατηρούν σε πραγματικό χρόνο τη δραστηριότητα των μυών του πυελικού εδάφους. Η βιοανάδραση μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο για την ενδυνάμωση των αδύναμων μυών του πυελικού εδάφους, όσο και για τη χαλάρωση των υπερτονικών μυών του πυελικού εδάφους. Οι ασκήσεις βιοανάδρασης αποτελούνται από εναλλασσόμενες περιόδους σύσπασης και χαλάρωσης.

Παραδείγματα:
Α. Σύσπαση-χαλάρωση: Σύσπαση του πυελικού εδάφους για 3 έως 5 δευτερόλεπτα και χαλάρωση για τουλάχιστον το ίδιο χρονικό διάστημα.
 

Β. Γρήγορες συσπάσεις: Γρήγορες, επαναλαμβανόμενες συσπάσεις των μυών του πυελικού εδάφους, διατηρώντας παράλληλα φυσιολογικό ρυθμό αναπνοής και κρατώντας τους βοηθητικούς μύες χαλαρούς.
 
Γ. Άσκηση " ασανσέρ ": Όπως το ασανσέρ ανεβαίνει από τον ένα όροφο στον άλλο, ο ασθενής συσπά τους μύες του πυελικού εδάφους όλο και περισσότερο. Εναλλακτικά οι μύες χαλαρώνουν βαθμιαία, σαν να κατέβαινε το ασανσέρ έναν όροφο κάθε φορά. Αυτή η μέθοδος απαιτεί έκκεντρη σύσπαση οπότε είναι δυσκολότερη.
 
Διαδικασία βιοανάδρασης (biofeedback) πυελικού εδάφους στο ιατρείο 

1. Τοποθετούνται στο περίνεο (μεταξύ κόλπου και ορθού στις γυναίκες και μεταξύ όρχεων και ορθού στους άνδρες) ειδικά ηλεκτρόδια. Η διαδικασία είναι εντελώς ανώδυνη αφού τα ηλεκτρόδια είναι επιφανειακά αυτοκόλλητα.

2. Τα ηλεκτρόδια συνδέονται με ειδική συσκευή βιοανάδρασης (biofeedback), που με τη σειρά της συνδέεται με υπολογιστή και η εικόνα προβάλλεται σε δεύτερη μεγαλύτερη οθόνη.

Ο σκοπός αυτής της μεθόδου είναι η σύσπαση του πυελικού εδάφους που προκαλεί ο ασθενής, να καταγραφεί από τη συσκευή και να προβληθεί σε μεγάλη οθόνη, ώστε ο ασθενής να μπορεί να τη δει καθαρά. Η προβολή της σύσπασης έχει τη μορφή γραφήματος ή και απλών παιχνιδιών, που παίζει ο ασθενής συσπώντας το πυελικό του έδαφος, ώστε να γίνει η διαδικασία λίγο πιο ενδιαφέρουσα.

Εκτός από την εικόνα υπάρχει και ηχητική καθοδήγηση από τη συσκευή, που παροτρύνει τον ασθενή να χαλαρώσει ή να συσπάσει το πυελικό έδαφος, ανάλογα με το πρόγραμμα που έχει επιλεγεί.

​

Παράλληλα, ο ιατρός ελέγχει τη σωστή τεχνική, την εφαρμογή των βασικών αρχών της μυϊκής ενδυνάμωσης, καθοδηγεί και ενθαρρύνει κατάλληλα.

​

Όταν ολοκληρωθεί η συνεδρία, τα γραφήματα αναλύονται και το πρόγραμμα άσκησης τροποποιείται ανάλογα. Το τροποποιημένο πρόγραμμα καταγράφεται και παραδίδεται στον ασθενή, ώστε να το εκτελέσει στο σπίτι μέχρι την επόμενη επίσκεψη. Τότε θα αξιολογηθεί εκ νέου, θα τροποποιηθεί και η διαδικασία αυτή θα επαναληφθεί μέχρι να επιτευχθεί ικανοποιητικό αποτέλεσμα.

Επομένως, στο ιατρείο γίνεται η εκπαίδευση του ασθενή στη σωστή εκτέλεση των ασκήσεων, ενώ η ενδυνάμωση εκτελείται από τον ασθενή στο σπίτι με καθημερινή εξάσκηση. Η προσθήκη του biofeedback καθιστά εφικτή την εκπαίδευση αυτή, αφού θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο οι συγκεκριμένες ασκήσεις να εκτελεστούν σωστά από τον ασθενή χωρίς οπτικό ερέθισμα. Η εξάσκηση στο σπίτι μοιάζει με τη γυμναστική που γνωρίζουμε αφού ακολουθεί τις ίδιες αρχές. Διαφέρει στη δυσκολία να απομονώσει ο ασθενής τους μύες του πυελικού εδάφους, ειδικά σε παθολογικές καταστάσεις. Το biofeedback, με τα οπτικά, ηχητικά ερεθίσματα και την ιατρική καθοδήγηση, αντιμετωπίζει τη δυσκολία αυτή. 

Τυπικά απαιτούνται 5-10 συνεδρίες για την αντιμετώπιση της ακράτειας, ενώ προτείνονται επαναληπτικές συνεδρίες με μεσοδιάστημα κάποιων μηνών, ώστε να συντηρηθεί η σωστή τεχνική των ασκήσεων.